Η κύφωση (από τη λέξη «κύφος», που σημαίνει «καμπούρα») είναι μια παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης που δημιουργεί κύρτωση, μια σκυφτή δηλαδή στάση. Μια κύφωση 20ο-45ο θεωρείται φυσιολογική – καθώς η σπονδυλική στήλη παρουσιάζει, από τη φύση της, μια ήπια κύρτωση στο άνω μέρος της πλάτης. Πέραν όμως αυτού, η σκυφτή στάση θεωρείται παθολογική. Όταν δηλαδή η κυρτότητα της πλάτης είναι μεγαλύτερη των 45ο έχουμε τη λεγόμενη Υπερκύφωση. Η κύφωση Scheuermann είναι η πιο κλασική μορφή υπερκύφωσης και είναι αγνώστου αιτιολογίας).
Τι είναι η Κύφωση
01Υπερκύφωση
Ως πάθηση η κύφωση (κυρτότητα πλάτης μεγαλύτερη των 45ο ) συναντάται από την παιδική μέχρι και την τρίτη ηλικία -πιο συχνά στα αγόρια. Στις πιο απλές μορφές της μπορεί να προκληθεί και από κακή στάση του σώματος, ενώ στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να είναι αποτέλεσμα άλλων παθήσεων, π.χ. οστεοπόρωση (αποτέλεσμα οστεοπορωτικού κατάγματος), αρθρίτιδα κ.λπ.
Κύρια συμπτώματα & Εξέλιξη Κύφωσης
Στις μικρότερες ηλικίες παρατηρείται έντονο καμπούριασμα, αλλά ελάχιστος συνήθως πόνος. Στα άτομα όμως μεγαλύτερης ηλικίας, ο πόνος μπορεί να είναι πολύ δυνατός. Τα κυριότερα συμπτώματα της κύφωσης είναι ο πόνος στη ράχη, στη μέση και το αυχενικό σύνδρομο. Όσον αφορά στην εξέλιξη της πάθησης, είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί η κυφωτική γωνία. Στους περισσότερους άλλωστε ενήλικες με κύφωση, το πρόβλημα υπάρχει από την εφηβεία τους.
Συγγενής Κύφωση, Διάγνωση & Αξιολόγηση
Κατά τις πρώτες 6 με 8 εβδομάδες της εμβρυϊκής ζωής, ένα γενετικό λάθος μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία σχηματισμού ή επιμερισμού στο πρόσθιο μέρος ενός ή περισσοτέρων σπονδυλικών σωμάτων και μεσοσπονδυλίων δίσκων. Αυτό το γενετικό λάθος -άγνωστης αιτίας- οδηγεί σε μία πρόσθια κάμψη της σπονδυλικής στήλης καθώς αναπτύσσεται, που ονομάζεται κύφωση (συγγενής, καθώς συμβαίνει πριν τη γέννηση). Υπάρχουν δύο τύποι συγγενούς κύφωσης, οι τύποι Ι & ΙΙ.
Η συγγενής κύφωση, που δεν μεταβιβάζεται στην οικογένεια, μπορεί να διαγνωσθεί αρχικά με απλή ακτινογραφία. Επειδή όμως μπορεί να συνυπάρχει με ανωμαλίες και σε άλλα όργανα, επιπλέον εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία κρίνονται πολλάκις απαραίτητες. Έτσι, διαπιστώνεται κατά πόσον υπάρχουν και λανθάνουσες ανωμαλίες σε νωτιαίο μυελό, νεφρά, καρδιάς και γαστρεντερικό σωλήνα, ενώ μπορεί να προβλεφθεί η εξέλιξη στην παραμόρφωση της Σπονδυλικής στήλης.
Σοβαρές μορφές συγγενούς κύφωσης (τύπος Ι) μπορεί να δημιουργήσουν σημαντική πίεση στο νωτιαίο μυελό και να επηρεάσουν τη δυνατότητα βάδισης του παιδιού. Υπάρχει όμως και η περίπτωση ενός άλλου τύπου συγγενούς κύφωσης (τύπος ΙΙ), που διαγιγνώσκεται αφού το παιδί ξεκινήσει τη βάδιση. Αυτός ο τύπος κύφωσης έχει βραδύτερο ρυθμό ανάπτυξης και μπορεί να μην χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπισή του μέχρι την εφηβεία. Είναι πολύ σημαντική, λοιπόν, η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση της κύφωσης στο παιδί και η αξιολόγησή της (τύπος Ι, ΙΙ).
02Αντιμετώπιση – Θεραπεία συγγενούς κύφωσης.
Ένα παιδί με σπονδυλική παραμόρφωση, αρχικά, παρακολουθείται από το γιατρό σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στην περίπτωση της κύφωσης τύπου Ι, η παρακολούθηση είναι συχνότερη, ενώ στις πλέον σοβαρές μορφές συγγενούς κύφωσης συστήνεται η χειρουργική επέμβαση. Η πρώιμη χειρουργική αντιμετώπιση, σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη/επιδείνωση της κύρτωσης. Η τοποθέτηση κηδεμόνα, ως θεραπευτική επιλογή, δεν ενδείκνυται στη συγγενή κύφωση.
Χειρουργική θεραπεία
Το είδος της χειρουργικής επέμβασης που θα επιλεγεί για την αντιμετώπιση μιας σοβαρής μορφής κύφωσης εξαρτάται από τη φύση της ανωμαλίας. Συνήθως, επιλέγεται μια σταθερή σπονδυλοδεσία ή αρθρόδεση την παραμορφωμένων σπονδύλων (με ή χωρίς εμφυτεύσιμα υλικά). Η σπονδυλοδεσία in situ είναι μια δεσία χωρίς υλικά.
Οστικό μόσχευμα τοποθετείται οπισθίως της Σ.Σ. στην περιοχή της παραμόρφωσης και, συνήθως, χρειάζονται 4-6 μήνες για να ωριμάσει. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μετεγχειρητικής περιόδου, η σπονδυλοδεσία προστατεύεται με γύψινο νάρθηκα ή και κηδεμόνα, μέχρι να επιτευχθεί μια ισχυρή δεσία (το επιτυχές αποτέλεσμα θα φανεί στην ακτινογραφία).
Σε άλλες μορφές κυφωτικών κυρτωμάτων, η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει υλικά, όπως ράβδους, άγκιστρα και βίδες, με στόχο τη συγκράτηση της παραμόρφωσης. Αυτή η επέμβαση γίνεται συνήθως σε μεγαλύτερα παιδιά και ακολουθεί, πάλι, η ίδια μετεγχειρητική περίοδος μέχρι η ακτινογραφία να δείξει την επίτευξη μιας ισχυρούς δεσίας. Τέλος, υπάρχει περίπτωση ο χειρουργός να προβεί σε οστεοτομία (επέμβαση τομής του σπονδυλικού οστού) για να ευθειάσει ξανά τη Σπονδυλική στήλη.
Είδη εφηβικής κύφωση & πρόγραμμα ασκήσεων.
Η Εφηβική Κύφωση μπορεί να είναι λειτουργική ή τύπου Scheuermann. Η λειτουργική κύφωση είναι αποτέλεσμα κακής στάσης του σώματος και μυϊκής αδυναμίας και δεν σχετίζεται με αλλαγές στους σπονδύλους. Όταν όμως υπάρχει δυσμορφία των θωρακικών σπονδύλων και η πρόσθια επιφάνειά τους παρουσιάζει ανάπτυξη μικρότερη από την οπίσθια, έχουμε να κάνουμε με την κύφωση τύπου Scheuermann (κλασική μορφή υπερκύφωσης και αγνώστου αιτιολογίας.
Όταν, λοιπόν, παρατηρούνται συμπτώματα εφηβικής κύφωσης, είναι σημαντικό να ταυτοποιείται το είδος της κύφωσης, ώστε να σχεδιαστεί το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο. Στην εφηβική κύφωση παρατηρούνται συνήθως τα εξής συμπτώματα: Καμπούριασμα, Χαλαρή στάση με τους ώμους προς τα μπροστά, Πρόσθια προβολή του κεφαλιού, αυξημένη λόρδωση στη μέση.
Η λειτουργική κύφωση αντιμετωπίζεται εύκολα με ένα πρόγραμμα ασκήσεων, που στοχεύει στη διάταση των μυών του θώρακα, την ενδυνάμωση των μυών της πλάτης και τη βελτίωση της στάσης του σώματος. Για την αντιμετώπιση της κύφωσης τύπου Scheuermann, υπάρχει –συνδυαστικά με άλλη θεραπεία- ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων που βασίζεται στις μεθόδους Schroth και SEAS.
Οι ειδικές ασκήσεις Schroth και SEAS γίνονται μόνο από πιστοποιημένους φυσικοθεραπευτές και περιλαμβάνουν έναν ειδικό τρόπο αναπνοής για τη θωρακική έκπτυξη. Στοχεύουν στην επιμήκυνση και αυτοδιόρθωση της σπονδυλικής στήλης, στην αντιμετώπιση της δυσκαμψίας και στην ενδυνάμωση των στηρικτικών μυών του κορμού του εφήβου.